Overslaan en naar de inhoud gaan
Home
A. den Doolaard

Main navigation

  • Home
  • Biografie
  • Boeken
  • Artikelen
  • Interviews
  • Monument Ohrid
    • Heenreis
    • Aankomst
    • Rondje om het meer
    • Onthulling monument
    • Terugreis
  • Colofon

Kruimelpad

  1. Home
  2. Boeken

A. den Doolaard publiceerde al vroeg waarschuwende artikelen tegen het opkomende fascisme. Een aantal kritische artikelen die A. den Doolaard schreef voor het dagblad Het Volk over de toegenomen onvrijheid in de totalitaire landen werd in 1937 gebundeld in Het hakenkruis over Europa - een grote reportage. Deze anti-nazistische artikelen leverden hem een uitwijzing op uit Italië, Oostenrijk en Duitsland. Het Duitse dagblad Völkische Beobachter betichtte Den Doolaard van "smadelijke berichtgeving". 

Van de oplage van duizend exemplaren werden de circa 500 nog onverkochte exemplaren in mei 1940 door de uitgever vernietigd.

Kaft van Het hakenkruis over Europa uit 1937

Verboden in Duitsland

Het Algemeen Handelsblad berichtte op 15 januari 1939 over het verbod op de verspreiding van Het hakenkruis over Europa in het Duitse rijk:

Krantenbericht met verbod op verspreiding boek Het hakenkruis over Europa in het Duitse rijk

Heruitgave

In 2004 bracht uitgeverij De Prom het boek opnieuw uit, voorzien van een nawoord.

Kaft van de heruitgave van Het hakenkruis over Europa

De tekst op de achterflap van deze heruitgave uit 2004 luidt als volgt:

In 1937 en 1938 maakt A. den Doolaard een serie reportages over de dreiging van het nationaal-socialisme. Daarvoor bezoekt hij een aantal landen rondom Duitsland: België, Frankrijk. Tsjechië, Zwitserland en Oostenrijk. Als socialist en antimilitarist ziet Den Doolaard scherp wat de nazi's van plan zijn en wat Europa te wachten staat. Zo scherp, dat de Völkische Beobachter een haatstuk lanceert en hem beticht van 'smadelijke berichtgeving'.

In Nederland zijn de reacties heel wat lauwer, ook nadat de reportages in boekvorm zijn verschenen. Men vindt Den Doolaard maar een opgewonden standje en meent dat hij schromelijk overdrijft. Het boek wordt genegeerd en voor Den Doolaards doen bitter slecht verkocht; slechts duizend gaan er over de toonbank. Na de Duitse inval in 1940 wordt het restant uit voorzorg vernietigd.

Deze heruitgave, de eerste sinds 1938, is een eerherstel voor een van de weinige schrijvers in ons land met een vooruitziende blik.

Recensie

In een recensie van de heruitgave schreef Drs. B. Hummel: 

A. den Doolaard, pseudoniem van Bob Spoelstra, was in de jaren dertig een gevierd romanschrijver van bijvoorbeeld 'De herberg met het hoefijzer' en 'Orient-Express'. Zijn anti-fascistische reportages trokken in 1937 minder lezers. In een heruitgave zijn zestien artikelen verzameld, waarvan de toon even gezwollen als strijdvaardig is. Onderwerpen die aan bod komen zijn o.a. werkzaamheden van de Gestapo in het buitenland, beschouwingen over Elzas-Lotharingen en Sudetenland en de inhoud van 'Mein Kampf', de Duitse propaganda in Nederland en reisreportages van bezoeken aan Duitse minderheden in België. Den Doolaard zag in Duitsland een agressieve staat. De geschiedenis heeft hem gelijk gegeven. Na de Duitse inval werd de restoplage van dit boek vernietigd. Afgezien van het nawoord dat is toegevoegd, had wat meer uitleg bij de tekst deze uitgave toegankelijker gemaakt.

Met dank aan Annemie Vande Voorde die me de tekst van de achterflap  en de recensie aanleverde.

Gerelateerd

Uitgewezen uit Oostenrijk
Europa tegen de moffen

Recente inhoud

Het Fransche hooggebergte
Voor enkele vrienden ...
Bezoek aan Bozen (Bolzano)
De dijkbressen op Walcheren
Literatuur voor bij of in het haardvuur
Actie voor behoud museum Ohrid in de media
Brief van Willem Kloos aan A. den Doolaard
Zemlja iza božjih leđa
Brief met korte biografie
Macedonische podcast over A. den Doolaard

Mastodon

Museum Hoenderloo

Houten pand met luiken van museum De Kleine Arcke
De A. den Doolaard expositie in De Kleine Arcke in Hoenderloo is elke tweede zondag van de maand geopend van 11:00 tot 15:00 uur.
>> meer informatie

Museum Ohrid

Het A. den Doolaard museum in Ohrid

Sinds 2011 is er in Ohrid een klein A. den Doolaard museum. Dit museum is opgericht door de schrijver en fotograaf Misjo Juzmeski. Inmiddels wordt dit museum beheerd door zijn neef Krste Purcov.  
>> meer informatie

De herberg met het hoefijzer

kaft van De herberg met het hoefijzer

Wampie

Kaft van Wampie, salamander pocket

De Druivenplukkers

kaft van de druivenplukkers

Oriënt-Express

kaft van Oriënt-Express (Salamander, 1994)

De bruiloft der zeven zigeuners

kaft van De bruiloft der zeven zigeuners