In 2025 wordt groots herdacht dat het tijdschrift De Gemeenschap honderd jaar geleden werd opgericht. Vanaf januari tot en met juni 2025 worden in tentoonstellingen en lezingen in Utrecht, Fochteloo, Deurne, Den Haag en Maarssen telkens andere aspecten van het rijke verleden van De Gemeenschap uitgelicht.
De Gemeenschap was van 1925 tot 1941 een modern katholiek tijdschrift met een breed scala aan culturele onderwerpen: literatuur, beeldende kunst, architectuur, religie, toneel, vormgeving etc. Bij de gelijknamige uitgeverij verschenen tal van uitgaven, die net als de afleveringen van het tijdschrift opvielen door hun moderne vormgeving en typografie. Grote namen uit de (inter)nationale architectuur en vormgeving als Jozef Cantré, Sybold van Ravesteyn, Gerrit Rietveld en Otto van Rees werkten mee met artikelen, illustraties en speciaal voor De Gemeenschap vervaardigde avant-gardistische omslagen.
“… ook werd geschreven over politiek, vaak in polemische vorm. Het tijdschrift lag regelmatig overhoop met de katholieke autoriteiten en zette ook binnen de kunst- en literaire wereld de zaken vaak op scherp”
(Vereniging Oud-Utrecht)
De Gemeenschap publiceerde werk van toonaangevende (voornamelijk katholieke) literatoren, maar bood ook ruimte aan aanstormend jong talent. Een greep uit de auteurs die hun werk in het blad publiceerden:
- F. Bordelijk (voorpublicaties Bint)
- J. Slauerhoff
- Hendrik Marsman
- Jan Campert
- Albert Helman
- Jozef Roth
- Paul van Ostaijen
- Bertus Aafjes (debuut)
Ook van A. den Doolaard verschenen vanaf 1927 gedichten en proza in de Gemeenschap, hij werkte mee aan de geruchtmakende publicatie aNti-schUnd en zijn verzenbundel De Wilde Vaart verscheen bij uitgeverij De Gemeenschap, waar zijn vriend Albert Kuyle directeur is. Dat bleef zo tot eind 1933, toen hij in navolging van Kuyle vertrok bij De Gemeenschap en redacteur werd van het nieuw opgerichte tijdschrift De Nieuwe Gemeenschap. Daarvan zou hij al snel spijt van krijgen, maar daarover wellicht een andere keer...
Afbeelding: verzenbundel 'De wilde vaart' van A. den Doolaard, met illustraties van Jozef Cantré, uitgeverij De Gemeenschap
Meer informatie over de De Gemeenschap 100 jaar bij vereniging Oud-Utrecht, met daarbij een overzicht van alle activiteiten in Utrecht en daarbuiten.
Gerelateerd
Brief aan redactiesecretaris Uitman van De Gemeenschap
Het vuistrecht in de kunst
Tentoonstelling A.C. Ninaber van Eijben