Op 31 augustus 1945 werd in het Olympisch Stadion in Amsterdam het massaspel 'Het drama der bezetting' opgevoerd. A. den Doolaard schreef de teksten voor dit spektakel, dat werd geregisseerd door Carel Briels. Het stuk werd uitgezonden op de radio en het bioscoopjournaal toonde er beelden van.

De NPS besteedde in de serie 'De oorlog' aandacht aan het stadionspel, en toonde er bewegende beelden van.

Gerelateerde artikelen

Carel Briels en A. den Doolaard verzorgden nog twee andere massaspelen:

• Het spel der bevrijding
• De waterweg heroverd

Film van het Amerikaanse leger over de landing van Amerikaanse troepen op het onbewoonde eiland Adak in de Aleoeten uit 1943. De commentaarstem is van A. den Doolaard.

Op de website van het Nederlands Fotomuseum, waar ik al eerder op foto's van Cas Oorthuys stuitte waarop A. den Doolaard voorkwam, vond ik enige tijd geleden een foto van Fons Hellebrekers waarop een duidelijk herkenbare, bramen plukkende A. den Doolaard staat, zonder dat dat bij de foto vermeld werd (inmiddels is na een mailtje de beschrijving van de foto aangepast).

Deze foto is vrijwel zeker gemaakt tijdens de lange zwerftocht die Hellebrekers en Den Doolaard omstreeks 1930 door Frankrijk maakten, en die resulteerde in de roman De druivenplukkers. Wie weet hoeveel foto's van Den Doolaard nog op ontdekking liggen te wachten in de kluizen van het fotomuseum?

Wellicht binnenkort meer hierover...

Zwerftochten

In een interview in de Varagids vertelde A. den Doolaard in 1973 ook over zijn ontslag en de daaruit voortkomende zwerftocht met Fons Hellebrekers: hij was een twintiger toen hij een goede, deugdelijke kantoorbaan opgaf en richting kim vertrok:

"Toen ben ik eruit gestapt. Ik kreeg van het voorzieningsfonds van mijn progressieve baas zevenduizend gulden mee, dat was een boel in die tijd. Enfin, dat was ik in een jaar kwijt, verzopen, verdaan, in Parijs mee uit geweest, een auto gekocht, auto in de soep gerejen. Toen is dat zwerven begonnen. Laten we marxistisch denken, het had een economische oorzaak, ik moest in leven blijven. Dat betekende hooien, druiven plukken, sjouwen. Het mooiste waren de zwerftochten tussen het werken door. Dat je helemaal vrij voelen. Ik zwierf met een andere Nederlander, een van huis weggelopen jongen. In Frankrijk kon je in die tijd doen wat je wilde. Om te werken had je geen werkvergunning nodig. Je moest een paspoort hebben. En spierballen."

In de Vara gids van 4 augustus 1973, de week dat de NCRV 'Over zeven zigeuners en de heiligen van Ohrid' uitzond, ontdekte ik een interview met A. den Doolaard.

(tekst: Marinus Schroevers, foto's Ernst Niewenhuis)

Een aantal citaten uit het artikel:

Hoenderloo

Een gruispad van de weg af met in het midden een bobbel gras, die als een wolk vliegen tegen de onderkant van je auto zoemt. Alleen dat pad is al een emotie, een rare, onwerkelijke suggestie van net als de Fransen grond te over hebben, en dat in een land dat het karwei van het helemaal vol te bouwen bijna geklaard heeft. Het huis ligt op een soort heuveltje, en verderop golft het nog méér omhoog.

Zwerflust

Een man van het vitalisme (...). Hij is nou 72, als ik het wel heb. Hij is nog altijd even beweeglijk, nog altijd even enthousiast, nog altijd even sociaal betrokken. Een krachtpatser met royaal bemeten longen. Een ongelofelijk makkelijk prater. En, vind ik, vooral ook iemand die al vroeg in zijn leven bepaald was, door had wie hij was, en ernaar handelde (...). "Mijn vader had dat óók," zegt Den Doolaard.

"Misschien heb ik dat zwerven van hem. Ik heb het altijd gehad. Als jongen maakte ik al lange schaatstochten. (...) Toen ik eindexamen h.b.s. deed, kreeg ik een tientje. Daar heb ik een fietstocht heen en terug naar Bazel van gemaakt."

Gelderland en Macedonië

Den Doolaard thuis, in dat lieve Gelderse huisje op dat heuveltje. Den Doolaard tussen z'n boeken, z'n pakje tabak en een grote hond. Erie is ook als ze zwijgt zeer aanwezig. Ze zijn juist terug van een vakantie van een maand in Macedonië. Op uitnodiging van de Macedonische regering. Daar werd trouwens ook de televisiefilm van deze week gemaakt, in Ohrid. Maar nu zitten ze weer gewoon op dat heuveltje. In de huiskamer voornamelijk die grote witte vleugel en die boeken.

In Ohrid, de stad in Macedonië waar ook het monument voor A. den Doolaard staat, is sinds 2011 een permanente tentoonstelling over A. den Doolaard te bezichtigen. Deze expositie is te bezoeken in cultureel centrum 'Cultura 365' (Култура 365) in de Tsaar Samuelstraat in het centrum van Ohrid. De tentoonstelling is georganiseerd door de Macedonische schrijver en fotograaf Misjo Jоеzmeski. Hij publiceerde een aantal boeken en artikelen over de betekenis van A. den Doolaard voor de ontwikkeling van de Nederlandse-Macedonische relatie.